หมวดหมู่: ศัลยศาสตร์ช่องปาก และทันตกรรมรากเทียม

การผ่าตัดขากรรไกรเพื่อแก้ไขการสบฟันผิดปกติ   ในปัจจุบัน  มีการผ่าตัดรักษาแก่ผู้ป่วยเป็นจำนวนมาก  เป็นการผ่าตัดที่ต้องอาศัยความเชี่ยวชาญชำนาญของทันตแพทย์สาขาศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียลที่มีความเชี่ยวชาญแตกต่างกัน  รวมทั้งทีมผ่าตัดที่มีความสามารถเฉพาะ และเครื่องมือผ่าตัดที่เฉพาะเจาะจงสำหรับการผ่าตัดประเภทนี้  ดังนั้น หากผู้ป่วยเอง หรือผู้ปกครองของผู้ป่วยที่อยู่ในวัยนักศึกษา ที่กำลังสืบค้นสถานที่ที่ให้การรักษาที่ดีที่สุดแก่ตัวท่านเอง  หรือคนที่ท่านรัก ท่านควรใช้วิจารณญาณอย่างดีที่สุดก่อนตัดสินใจ  เนื่องจากการผ่าตัดขากรรไกรนี้ เป็นแนวทางการรักษาที่ซับซ้อน ใช้เวลาในการรักษายาวนาน มีการเปลี่ยนแปลงการสบฟันและใบหน้า ที่แตกต่างไปจากเดิม มีผลข้างเคียงต่างๆ และอาจจำเป็นต้องมีการแก้ไขปรับปรุงหลังผ่าตัดไปแล้ว เนื่องจากความซับซ้อนของปัญหาที่ผู้ป่วยมีมาแต่เดิม ดังนั้น เพื่อให้เกิดความสอดคล้องกับความต้องการของผู้ป่วย ให้ได้ผลการรักษาที่คุ้มค่า  ที่จะสร้างความสุขในการดำรงชีวิตประจำวันให้สมบูรณ์ จิตใจแจ่มใส เพิ่มความมั่นใจในตนเองทั้งในการทำงานและในสังคม  ข้อมูลนี้ จึงจัดทำขึ้นเพื่อให้ทุกท่านที่กำลังตัดสินใจเข้ารับการรักษา  ได้ศึกษาและวิเคราะห์ความต้องการของตนเอง เพื่อเตรียมความเข้าใจอย่างรอบด้าน ก่อนการรับการรักษา

ข้อบ่งชี้ของการรักษา

การผ่าตัดขากรรไกรเพื่อแก้ไขการสบฟันผิดปกติ  มีข้อบ่งชี้ดังนี้

1. ผู้ป่วยมีความผิดปกติของการสบฟัน ที่การรักษาโดยวิธีจัดฟันแบบปกติ ไม่สามารถแก้ไขได้
2. ผู้ป่วยมีความผิดปกติของความสัมพันธ์ของกระดูกขากรรไกรร่วมการสบฟันที่มีใบหน้าที่ไม่สมส่วน

ผู้ป่วยที่ไม่เหมาะสมต่อการรักษา

1. ผู้ป่วยมีความผิดปกติทางร่างกายและจิตใจที่เป็นข้อห้ามในการผ่าตัดภายใต้การดมยาสลบทั่วไป
2. ผู้ป่วยที่ยังอยู่ในช่วงอายุที่ยังไม่หมดการเจริญเติบโต
3. ผู้ป่วยและ/หรือครอบครัว ไม่ประสงค์หรือสนับสนุนต่อการรักษาตั้งแต่ต้น
4. ผู้ป่วยและ/หรือครอบครัว แสดงความต้องการ ความคาดหวังต่อผลการผ่าตัดเกินความเป็นจริง
5. ผู้ป่วยที่มีข้อจำกัดในเรื่องค่าใช้จ่าย

ผลข้างเคียงสำคัญจากการผ่าตัดขากรรไกร ที่ผู้ป่วยควรทราบ

1. หลังการผ่าตัด มักต้องมีอาการชาริมฝีปาก ใบหน้า แตกต่างกันในแต่ละบุคคล อาจหายเป็นปกติได้ หรือ อาจไม่กลับมาเป็นปกติตลอดไป ถึงแม้ว่าแพทย์ผ่าตัด จะใช้ความระมัดระวังอย่างถึงที่สุดแล้ว
2. อาจมีการแตกหักของกระดูกขากรรไกรอันเป็นอุบัติเหตุ ที่เกิดจากลักษณะของกระดูกขากรรไกรแต่ละบุคคล หากเกิดขึ้นแล้ว ศัลยแพทย์ จะทำการแก้ไขเพื่อให้เกิดการเชื่อมต่อของกระดูกกลับมาใช้งานได้ตามปกติ
3. อาจต้องทำการผ่าตัดซ้ำ หากการสบฟัน ความสมมาตรของใบหน้าและฟัน ความสวยงามต่างๆของใบหน้า ยังไม่เป็นที่พึงพอใจ ถึงแม้ว่า จะได้รับการวางแผนการรักษาอย่างดีที่สุดแล้ว

ขั้นตอนการรับการรักษา

แบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน

ขั้นตอนที่ 1  การตรวจประเมินเบื้องต้น

ขั้นตอนที่ 2  การจัดฟันเพื่อเตรียมลักษณะการสบฟันเพื่อการผ่าตัด

ขั้นตอนที่ 3  การวางแผนการผ่าตัด  การผ่าตัดและการดูแลภายหลังการผ่าตัด

ขั้นตอนที่ 4  การจัดฟันภายหลังการผ่าตัดเพื่อปรับการสบฟันระยะสมบูรณ์

ขั้นตอนที่  1  การตรวจประเมินเบื้องต้น

ผู้ป่วยที่ประสงค์รับการรักษา  ต้องได้รับคำปรึกษา และให้ข้อมูลจากทันตแพทย์จัดฟันและทันตแพทย์ผู้ให้การผ่าตัดในประเด็นต่างๆ ที่สำคัญ

1. การพูดคุยเกี่ยวกับข้อมูลความต้องการของผู้ป่วย ในประเด็นของ ความต้องการสำคัญของผู้ป่วย ผู้ป่วยต้องอธิบายความต้องการสำคัญตั้งแต่เริ่มต้น  ความต้องการสำคัญ อยู่ในประเด็นของ

• • การต้องการแก้ไขการสบฟัน
  • การต้องการแก้ไขความสัมพันธ์ของกระดูกขากรรไกร
  • การต้องการแก้ไขความสวยงามของใบหน้า

ความต้องการสำคัญของผู้ป่วย ต้องได้รับการเรียงลำดับความสำคัญก่อนหลัง  เพื่อให้การตัดสินใจรับการรักษาของผู้ป่วย ถูกต้อง  ซึ่งหากพูดคุยแล้ว ความต้องการของผู้ป่วยอยู่ในระดับเกินความเป็นไปได้  การเริ่มต้นการรักษาต้องระงับทันที

2. เมื่อได้รับข้อมูลและทำความเข้าใจเกี่ยวกับขั้นตอนการรักษา รวมทั้งค่าใช้จ่ายในการรักษาแล้ว จะเริ่มต้นการตรวจร่างกายและประเมินทางทันตกรรม
   • ตรวจร่างกายทั่วไป เพื่อประเมินข้อจำกัดและโรคที่เป็นข้อห้ามในการผ่าตัดภายใต้การดมสลบทั่วไป
   • ตรวจทางทันตกรรม ประเมินการสบฟันและสุขภาพทางทันตกรรมอื่นๆที่ต้องทำก่อนการจัดฟัน เช่น อุดฟัน ขูดหินปูน
   • ทำการพิมพ์ปาก เพื่อให้ได้แบบพิมพ์ฟันต้นแบบ เพื่อการศึกษาวิเคราะห์การสบฟันอย่างละเอียด
   • ทำการถ่ายภาพรังสีทันตกรรม และขากรรไกรในระนาบต่างๆ เพื่อใช้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของกระดูกขากรรไกรและฟัน
   • วางแผนการรักษาเบื้องต้น ภายหลังได้แบบพิมพ์ฟันและภาพรังสี  รวมทั้งการถ่ายภาพใบหน้าและช่องปาก เพื่อลำดับขั้นตอนการการรักษา  ตั้งแต่การกำหนดซี่ฟันที่ต้องทำการถอนออกเพื่อการจัดฟัน   แผนการจัดฟัน  ระยะเวลา  แนวทางการผ่าตัด
   • ทำความเข้าใจระหว่างผู้ป่วย และทันตแพทย์ผู้ให้การรักษาอีกครั้ง เพื่อทำข้อตกลงเพื่อการรักษาอย่างเป็นทางการ เนื่องจาก การรักษาแนวทางนี้ ไม่สามารถแก้ไขกลับคืนได้เหมือนดังเดิม ถึงแม้ว่า จะไม่ทำการผ่าตัดภายหลังเริ่มการจัดฟันไปแล้วก็ตาม เนื่องจากแนวการสบฟันจะผิดไปจากเดิมมาก  ดังนั้น ผู้ป่วย ต้องตัดสินใจให้แน่ชัดอีกครั้ง เพื่อป้องกันปัญหาในภายหลัง

ขั้นตอนที่ 2  การจัดฟันเพื่อเตรียมลักษณะการสบฟันเพื่อการผ่าตัด

การจัดฟันเพื่อเตรียมลักษณะการสบฟันเพื่อการผ่าตัด จะไม่เหมือนการจัดฟันเพื่อการแก้ไขการสบฟันแบบปกติ  เนื่องจากการสบฟันที่ผิดปกติที่เกิดจากทั้งการเรียงตัวของฟันที่ผิดปกติร่วมกับความสัมพันธ์ของกระดูกเบ้าฟันและกระดูกขากรรไกรที่ผิดปกติ  ไม่สามารถจัดฟันให้อยู่ในการเรียงตัวที่ดีได้เหมือนฟันในกระดูกขากรรไกรที่ปกติทั่วไป  ดังนั้น การจัดฟันในขั้นตอนที่ 2 นี้ จะทำให้แนวการสบฟันขณะทำการจัดฟัน ดูเหมือนผิดปกติเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้ หากได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ของกระดูกขากรรไกรแล้ว จะทำให้เกิดลักษณะการสบฟันที่สมบูรณ์ตามที่ได้วางแผนไว้ตั้งแต่ต้น  ระยะเวลาที่ใช้ในขั้นตอนที่ 2 นี้  อาจใช้เวลาสั้นยาวแตกต่างกัน ขึ้นกับระดับความยากง่ายของการบังคับฟันเพื่อให้เกิดการเรียงตัวตามแผนการรักษาที่ต้องการ

ขั้นตอนการจัดฟันมีขั้นตอนดังนี้

1. กำหนดซี่ฟันที่ต้องถอน ส่วนใหญ่ ฟันกรามคุด  ฟันเกินในกระดูกขากรรไกร ต้องทำการผ่าตัดกำจัดออกทั้งหมดก่อนการจัดฟัน
2. ภายหลังการถอนฟัน และผ่าตัดกำจัดฟันคุด ฟันเกินแล้ว จึงเริ่มทำการจัดฟัน
3. เมื่อการจัดฟันสามารถจัดเรียงฟันได้ตามแผนการรักษาที่ได้วางไว้ จึงทำการพิมพ์แบบฟัน เพื่อใช้วิเคราะห์การสบฟันเพื่อการผ่าตัด

ขั้นตอนที่ 3  การวางแผนผ่าตัด การผ่าตัดและการดูแลภายหลังการผ่าตัด

เมื่อผู้ป่วยได้รับจัดฟันจนได้การเรียงฟันตามแผน ผู้ป่วยจะได้รับการส่งตัวมาเตรียมการผ่าตัดกับทันตแพทย์ศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล  โดยจะมีขั้นตอนการดำเนินการดังนี้

1. ตรวจประเมินการสบฟันจากแบบพิมพ์ฟันและการสบฟันในช่องปาก เพื่อประเมินความสมบูรณ์ของการเรียงฟัน หากพบว่าการเรียงฟันยังไม่สมบูรณ์ ผู้ป่วยจะต้องได้รับการจัดฟันเพื่อปรับการเรียงฟันอีกครั้ง จนกว่าจะเหมาะสมต่อการผ่าตัด
2. เมื่อประเมินการสบฟันได้ตามแผนที่วางไว้และเหมาะสมต่อการผ่าตัดแล้ว จะทำการประเมินแผนการผ่าตัดว่า ควรจะผ่าตัดในลักษณะใด  ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ

ลักษณะการผ่าตัดขากรรไกร  แบ่งออกได้เป็น  การผ่าตัดขากรรไกรเดี่ยว และการผ่าตัดขากรรไกรร่วม 2 ขากรรไกร  นอกจากนี้ ยังมีการผ่าตัดที่จำเป็น ได้แก่ การผ่าตัดแยกส่วนร่วมผ่าตัดขากรรไกร  การผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนตำแหน่งปลายคาง  การผ่าตัดเพื่อลดขนาดของขอบขากรรไกรล่างในตำแหน่งต่างๆ  และการผ่าตัดอื่นๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับความสวยงามของใบหน้า

การผ่าตัดขากรรไกรเดี่ยว  โดยทั่วไป มักหมายถึงการผ่าตัดขากรรไกรล่าง  แต่ในบางราย อาจทำการผ่าตัดเฉพาะขากรรไกรบน   การผ่าตัดขากรรไกรล่าง  เป็นการผ่าตัดที่กรามทั้งสองข้าง  โดยวิธีการแยกแผ่นกระดูกเพื่อเคลื่อนส่วนที่แยกออก ไปอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม ที่ได้ผลการสบฟันที่สมบูรณ์ที่สุด  นอกจากนี้ อาจมีความจำเป็นที่จะต้องทำการผ่าตัดอื่นๆร่วม ได้แก่ การผ่าตัดเคลื่อนตำแหน่งคาง หรือการลดขนาดของขอบขากรรไกรล่างในตำแหน่งต่างๆที่มีความผิดปกติ หรือ การผ่าตัดตำแหน่งอื่น เกี่ยวเนื่องกับความสวยงาม

การผ่าตัด 2 ขากรรไกร หมายถึง การผ่าตัดขากรรไกรบนและขากรรไกรล่าง พร้อมกันในการผ่าตัดครั้งเดียวกัน  โดยมีข้อบ่งชี้ เช่น

• ความผิดปกติที่พบ เกิดจากขากรรไกรบนและล่าง
• พบว่า ใบหน้าส่วนกลาง มีมิติที่ผิดปกติ ทั้งในแนวหน้าหลัง และในแนวดิ่ง
• กระดูกขากรรไกรบนมีระนาบการสบฟันของขากรรไกรบนเอียง ร่วมเส้นแบ่งฟันตัดหน้าบนผิดไปจากแนวกึ่งกลางของใบหน้า
• แนวการสบฟันตามความสัมพันธ์ของกระดูกเบ้าฟันของขากรรไกรบนและล่าง ไม่สอดคล้องกัน เป็นต้น

เพื่อให้เกิดผลประโยชน์ต่อผู้ป่วย ที่จะได้รับผลการรักษาที่สมบูรณ์ที่สุด การสบฟันที่ดีขึ้น  ความสัมพันธ์ของกระดูกขากรรไกรบนและล่างที่ดีขึ้น และ ใบหน้าของผู้ป่วยที่สวยงามเท่าเดิมหรือดีขึ้นกว่าเดิม ผู้ป่วยและแพทย์ผ่าตัด ควรทำความเข้าใจ และทำข้อตกลงในแผนการผ่าตัดอย่างรอบด้าน รวมทั้งค่าใช้จ่ายที่จะเกิดขึ้นด้วย

กระบวนการเตรียมแผนการผ่าตัด  แบ่งออกเป็น 2 แนวทาง โดยผู้ป่วย ควรสอบถามค่าใช้จ่ายจากอาจารย์หรือทันตแพทย์ประจำบ้าน เนื่องจากมี ค่าใช้จ่าย ที่แตกต่างกัน

แนวทางที่ 1   การเตรียมแผนการผ่าตัดโดยใช้แบบพิมพ์ขากรรไกรปูน และเครื่องจำลองการสบฟัน

• ผู้ป่วยจะได้รับการพิมพ์ขากรรไกร เพื่อหล่อแบบปูน จำนวน 2 คู่ มาใช้ทำแผนการเลื่อนขากรรไกร
• ทันตแพทย์ประจำบ้าน ร่วมกับอาจารย์ผู้รับผิดชอบผู้ป่วย จะร่วมทำการบันทึกมิติขากรรไกร ตรวจสอบ และอาจมีการวัดซ้ำได้
• มีการนัดหมายเพื่อยืนยันลักษณะของความสัมพันธ์ขากรรไกรที่ได้ทำการถอดบันทึกเข้าเครื่องมือจำลองความสัมพันธ์ของขากรรไกร
• มีการส่งทำแผ่นอครีลิก/เรซิน เพื่อถอดแบบการสบฟันเพื่อการผ่าตัด ซึ่งมีค่าใช้จ่ายแยกจ่ายจากค่าผ่าตัดที่กำหนดไว้
• นัดหมายให้ผู้ป่วยมาลองแบบอะคริลิก/เรซิน ก่อนวันผ่าตัด

แนวทางที่ 2    การเตรียมแผนการผ่าตัดโดยใช้ CT SCAN ร่วมกับ โปรแกรมการวางแผนแบบดิจิตอล

• ผู้ป่วยจะได้รับการส่งถ่ายภาพ CT SCAN และ การสแกนใบหน้า เพื่อสร้างภาพจำลอง 3 มิติ เพื่อนำเข้าในโปรแกรมการวางแผนการผ่าตัดขากรรไกร ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายนอกเหนือจากค่าผ่าตัดที่กำหนดไว้
• ทันตแพทย์ประจำบ้านและอาจารย์ จะร่วมกันวางแผนการผ่าตัดขากรรไกรผ่านโปรแกรมติจิตอล ซึ่งจะได้แผนการผ่าตัดและส่งทำแผ่นอะคริลิก/เรซิน เพื่อถอดแบบการสบฟันเพื่อใช้ในการผ่าตัด ซึ่งจะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มจากค่าผ่าตัดที่กำหนดไว้
• ผู้ป่วยจะนัดหมายเพื่อลองแบบอะครีลิก/เรซิน ก่อนวันผ่าตัด หากแนวฟันไม่ลงในแนวแบบอะคริลิก/เรซินอย่างชัดเจน ผู้ป่วยอาจต้องทำกระบวนการใหม่ทั้งหมด ซึ่ง จะงดเว้นค่าใช้จ่ายในการทำซ้ำ

3. เมื่อประเมินและวางแผนการผ่าตัดเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ผู้ป่วยจะได้รับการส่งตรวจร่างกาย เพื่อเตรียมตัวก่อนการดมยาสลบทั่วไปและการผ่าตัด ได้แก่

• • การตรวจโลหิต และการตรวจอื่นๆที่จำเป็น  ได้แก่ CBC , Blood group, Ht, Hb, Platelet, PT,PTT, Anti HIV , Anti HBS Ag, Electrolyte, Cr, BUN,  ECG, Chest X-ray
  • การเก็บโลหิต เป็นการเก็บโลหิตของตัวผู้ป่วยเอง ( Autologous blood donation ) เพื่อนำมาใข้ในห้องผ่าตัดขณะทำการผ่าตัด หากมีการสูญเสียโลหิตขณะทำการผ่าตัดเป็นจำนวนมาก  โดยทั่วไป มักเก็บโลหิตของผู้ป่วยจำนวน 1-2 ยูนิต ( ยูนิตละ 400 cc. )ล่วงหน้าก่อนการผ่าตัด 1-2 สัปดาห์ อย่างไรก็ตาม  ผู้ป่วยจะต้องมีน้ำหนักตัวไม่ต่ำกว่า 45 กก. หากมีน้ำหนักตัวน้อยกว่านี้  จำเป็นต้องทำการจองโลหิต หรืออาจใช้โลหิตของพี่น้อง หรือญาติ หรือ ผู้ที่ผู้ป่วยนำมาตรวจหาความเข้ากันได้ของโลหิต นำมาเก็บโลหิตแทนโลหิตของผู้ป่วยเอง  ทั้งนี้ แพทย์ผู้ทำการผ่าตัด จะพิจารณาความเหมาะสมในความจำเป็นต่อการเก็บโลหิตเป็นรายๆไป
  • ผู้ป่วยเพศหญิงที่จะมีประจำเดือนในวันที่จะทำการผ่าตัด สมควรที่จะปรึกษาแพทย์วิสัญญี เพื่อได้รับยาระงับการมีประจำเดือนในวันที่รับการผ่าตัด
  • ผู้ป่วยที่มีประวัติแพ้ยา ต้องบันทึกเป็นข้อมูลที่สำคัญ

4. ผู้ป่วยจะเข้าพักในหอผู้ป่วย ก่อนวันผ่าตัด 1 วัน เพื่อเตรียมร่างกายก่อนการผ่าตัด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การงดน้ำและอาหารก่อนการผ่าตัด ไม่น้อยกว่า 8 ชั่วโมง  ผู้ป่วยต้องแปรงฟันให้สะอาด อาบน้ำชำระล้างร่างกายและสระผมให้สะอาด ในคืนก่อนการผ่าตัด
5. วันผ่าตัด ผู้ป่วยจะเข้าห้องผ่าตัดก่อนเวลานัดหมายอย่างน้อย 1 ชั่วโมง เพื่อเตรียมให้สารน้ำทางหลอดเลือด  และเตรียมตัวขึ้นเตียงผ่าตัด เพื่อจัดท่าและเตรียมอบอุ่นร่างกาย
6. หากการผ่าตัดใช้เวลานานกว่า 3-4 ชั่วโมง ผู้ป่วยต้องรับทราบถึงความจำเป็นต่อการสอดท่อผ่านปัสสาวะ เพื่อประเมินการทำงานของระบบไหลเวียนโลหิต รวมทั้งลดการคั่งปัสสาวะที่จะเกิดความเจ็บปวดปัสสาวะภายหลังการผ่าตัด เนื่องจากผู้ป่วยจะไม่สามารถปัสสาวะเองได้ทันที หรือปัสสาวะไม่ออกเป็นระยะเวลานาน และจะถอดท่อสวนปัสสาวะออก ในวันรุ่งขึ้นที่หอพักผู้ป่วยโดยพยาบาล
7. ภายหลังการผ่าตัดเสร็จสิ้น ผู้ป่วยจะต้องอยู่ในห้องผ่าตัดต่อ เพื่อประเมินการฟื้นสติ และการกลับมาของระบบไหลเวียนโลหิตและการหายใจมาอยู่ในระดับปกติ ก่อนการส่งกลับหอพักผู้ป่วย โดยปกติ ใช้เวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมง
8. เมื่อเสร็จสิ้นการผ่าตัด จะมีท่อระบายเลือดบริเวณขากรรไกรล่างจำนวน 2 เส้น เพื่อระบายเลือดที่คั่งค้างบริเวณที่ทำการผ่าตัด เพื่อลดความบวมแก้มของผู้ป่วยให้มากที่สุด และจะนำออกจากช่องปากเมื่อระดับเลือดในกระเปาะเก็บเลือด ไม่เพิ่มปริมาณขึ้น ประมาณ 2-3 วัน  โดยการถอดท่อระบายเลือด อาจสร้างความเจ็บปวดให้แก่ผู้ป่วยบ้างและจะได้รับยาระงับปวดภายหลังการถอนท่อระบายเลือดออก
9. ผู้ป่วยมักจะพักฟื้นในหอพักผู้ป่วย ประมาณ 2- 4 วัน ขึ้นกับระดับความซับซ้อนของการผ่าตัด อาการของผู้ป่วย การฟื้นตัวของผู้ป่วย  อาการบวมของใบหน้า จะมีระยะของการบวมเป็น  3 ระยะ  ในระยะแรก อยู่ในช่วงสัปดาห์แรกหลังการผ่าตัด  โดยอาการบวมจะมากที่สุดที่ระยะ 2 – 4 วัน หลังวันผ่าตัด  หลังจากนั้น อาการบวมจะค่อยๆลดลง  จนถึงระยะที่ 2 อาการบวมที่ลดลง จะลดลงร้อยละ 70 จนถึงสัปดาห์ที่สอง  ดังนั้น หากต้องลางาน หรือ ลาพักการเรียน  ระยะเวลา สองสัปดาห์ เป็นเวลาที่พอสมควรในการลา   ระยะที่ 3 อาการบวมที่เหลืออยู่ร้อยละ 20 – 30 จะค่อยๆลดลง จนหมดไปในเดือนที่สองหลังการผ่าตัด และรูปร่างใบหน้าจะปรากฏผลหลังเดือนที่สองเป็นต้นไป  ผู้ป่วย ไม่ควรวิตกกังวลเรื่องรูปร่างใบหน้าที่บวมกลมในช่วงแรก รอให้ผ่านเดือนที่สองไปแล้วจึงปรากฏ
10. ในวันที่ผู้ป่วยจำหน่ายออกจากหอพักผู้ป่วย จะได้รับการล้างช่องปาก และถ่ายภาพรังสี  เพื่อบันทึกเป็นข้อมูลหลังการผ่าตัดทันที  และเปรียบเทียบกับการเปลี่ยนแปลงหลังการผ่าตัดตามระยะเวลาต่างๆ
11. ผู้ป่วยจะได้รับการนัดหมายเพื่อตรวจแผลและล้างแผลในช่องปาก ตลอดระยะเวลา 4 สัปดาห์หลังการผ่าตัด ทุกๆสัปดาห์ รวมทั้งประเมินการสบฟัน  หากมีการเปลี่ยนแปลงการสบฟันในระหว่าง 4 สัปดาห์แรกหลังการผ่าตัด จะต้องรีบทำการแก้ไขด้วยการบังคับขากรรไกรด้วยยางบังคับฟัน โดยทันตแพทย์ผ่าตัดที่ดูแลอยู่  ผู้ป่วยอาจประสบกับความลำบากในการอ้าปากในระยะแรกหลังการผ่าตัด  แต่อาการนี้ จะดีขึ้น ภายหลังการบังคับขากรรไกรประสบผลสำเร็จ และสามารถปรับตัวได้ตามระยะเวลาที่ผ่านไป
12. ผู้ป่วยอาจมีอาการข้างเคียง ได้แก่ อาการชาที่ริมฝีปาก  อาการชาที่ผิวหนังบริเวณใบหน้า  อย่างไรก็ตาม  โดยส่วนใหญ่ อาการชามักจะหายเองได้  ในระยะเวลาประมาณ 1 – 6 เดือน
13. ผู้ป่วยอาจมีเลือดไหลออกจมูกได้ ภายหลังการผ่าตัด 1 – 5 วัน ทั้งนี้ เป็นจากการผ่าตัดขากรรไกรบน อาการเช่นนี้ เป็นอาการปกติ และจะหยุดไหลเอง ภายหลังระยะเวลา 5 วันขึ้นไป
14. ผู้ป่วยจะได้รับการห้ามใช้ฟันบดเคี้ยวอาหาร ตลอดระยะเวลา 1 – 2 เดือนภายหลังการผ่าตัด เพื่อป้องกันการเคลื่อนผิดตำแหน่งของกระดูกขากรรไกรที่ได้รับการผ่าตัด อาหารที่ผู้ป่วยควรได้รับระหว่าง  1- 2 เดือน ควรเป็นอาหารเหลว ที่มีกากป่นนิ่ม กลืนง่าย ไม่เหนียว เช่น ข้าวต้ม  โจ๊ก  ซุป  น้ำผลไม้  นม  น้ำแกง  น้ำหวาน  โดยภายหลังการรับประทานอาหาร ผู้ป่วย จะต้องทำความสะอาดฟันและช่องปากให้สะอาดด้วยการบ้วนน้ำสะอาดบ่อยๆ  เท่าที่ผู้ป่วยจะทำได้
15. ผู้ป่วยจะต้องมาพบแพทย์ผ่าตัดตามระยะเวลาที่กำหนด ภายหลังการผ่าตัด โดยจะนัดหมายเป็นระยะ ทุกสัปดาห์ในเดือนแรกหลังการผ่าตัด เดือนที่  3 , 6  , 9 และ 12 หลังการผ่าตัด เพื่อประเมินการเปลี่ยนแปลงของการสบฟันและใบหน้า  รวมทั้งการถ่ายภาพและภาพรังสี เพื่อเก็บข้อมูลในการเปรียบเทียบและการวิเคราะห์ผลการรักษา

ขั้นตอนที่ 4  การจัดฟันภายหลังการผ่าตัดเพื่อปรับการสบฟันระยะสมบูรณ์ 

ผู้ป่วยจะส่งไปยังทันตแพทย์จัดฟัน ภายหลังการผ่าตัดประมาณ 1 เดือน หรือจนกว่าความสัมพันธ์ของขากรรไกรจะคงที่  ภายหลังการจัดฟันจนได้การสบฟันที่สมบูรณ์  จนกระทั่งผู้ป่วยได้รับการถอดเครื่องมือจัดฟันติดแน่นออกจากฟัน  ผู้ป่วยจะเข้ามานัดหมายกับแพทย์ผ่าตัดอีกครั้ง เพื่อผ่าตัดกำจัดแผ่นดามกระดูกออกจากขากรรไกร ทั้งนี้ อาจทำภายใต้ยาชาเฉพาะที่ได้ หากตำแหน่งของแผ่นดามกระดูกอยู่ในตำแหน่งที่ผ่าตัดออกได้ง่าย แต่หากตำแหน่งของแผ่นดามกระดูกอยู่ในตำแหน่งที่ผ่าตัดยาก หรือต้องการผ่าตัดแก้ไขส่วนของขากรรไกรอื่นเพื่อเติม  จำเป็นต้องผ่าตัดภายใต้การดมยาสลบทั่วไปอีกครั้งหนึ่ง

บทสรุป

จากรายละเอียดข้างต้นทั้งหมด เป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อผู้ที่จะรับการรักษาผ่าตัดขากรรไกรเพื่อแก้ไขการสบฟันผิดปกติ  อย่างไรก็ตาม มิได้เป็นบรรทัดฐานที่สามารถอ้างอิงในทุกกรณี  ทั้งนี้ ต้องปรึกษากับทันตแพทย์ผู้ให้คำปรึกษาเป็นกรณีแต่ละกรณีไป  ที่สำคัญ ผู้ป่วยและแพทย์ผู้ให้การรักษา จะต้องเข้าใจในสิ่งที่ตรงกัน เพื่อป้องกันความผิดพลาดที่เกิดจากความคลาดเคลื่อนของการสื่อสารตั้งแต่เริ่มต้นการรักษา  เพื่อให้ผู้ป่วยทุกคน ได้รับผลการรักษาตามที่ประสงค์ไว้ทุกประการ