Page 29 - หนังสือที่ระลึก สิรินเด้นท์ มหิดล for ebook

ระหว่างยาบางชนิดที่อาจทำาให้เกิดผลเสริมฤทธิ์กันและส่งผลกระทบต่อการ
ทำางานของต่อมนำ้าลาย ยาที่พบมีผลต่อการทำาให้เกิดภาวะ Xerostomia
ได้แก่ ยารักษาโรคลมชัก โรคอ้วน โรคท้องร่วง โรคหอบหืด (ยาขยายหลอดลม
บางชนิด) ยาลดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ยารักษาโรคพาร์กินสัน ยาคลาย
กล้ามเนื้อ ยาชนิดแอนติโคลิเนอร์จิก ยาแก้แพ้ ยาลดนำ้ามูก ยาซิมพาโทมิเมติก
ยากล่อมประสาท รวมทั้งยารักษาโรคความดันโลหิตสูง และยาแก้ปวด
บางชนิด เป็นต้น ในการรักษาโรคมะเร็ง ยาเคมีบำาบัดสามารถเปลี่ยน นำ้าน้อย ทำางานกลางแจ้งหรือในที่มีอุณหภูมิสูงเป็นระยะเวลานาน
คุณลักษณะของนำ้าลาย ปริมาณที่ผลิต รวมทั้งพบมีการเกิดการอักเสบทั่วไป การสูบบุหรี่ เคี้ยวยาสูบ ใช้ยาเสพติดกลุ่ม Methamphetamine
ในช่องปาก การฉายรังสีที่ศีรษะและคอ อาจทำาให้การผลิตนำ้าลายลดลง กัญชา และการดื่มแอลกอฮอล์ รวมทั้งในกรณีที่ใส่หน้ากากอนามัย
ซึ่งขึ้นอยู่กับปริมาณ ชนิดของรังสี และพื้นที่ที่ทำาการรักษา อันที่จะมี เป็นระยะเวลานานก็ทำาให้เกิดภาวะปากแห้ง ร่วมกับการมีกลิ่นปาก
ผลทำาให้เกิดภาวะ Xerostomia ได้เช่นกัน นำ้าลายก่อให้เกิดความชุ่มชื้นในช่องปาก

การมีภาวะปากแห้งจึงมีผลกระทบต่อสุขภาพของฟันและ
เหงือก ทำาให้เชื้อต่าง ๆ ที่ทำาให้เกิดโรคในช่องปากมีการสะสมได้ง่ายขึ้น
ทำาให้เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อ มีกลิ่นปาก การรับรสเปลี่ยนไป รวมทั้ง
มีปัญหาในการใส่ฟันเทียม
นอกจากการรักษาอาการปากแห้งที่ขึ้นอยู่กับสาเหตุ การดูแล
สภาพในช่องปากให้มีความชุ่มชื้นมากขึ้น ย่อมทำาให้อาการและผลกระทบ
ที่เกิดจากภาวะปากแห้งลดลง จากการศึกษาของ Quimby A. และคณะ ใน
การให้ผู้ป่วยที่มีภาวะปากแห้งจากการฉายรังสีมะเร็งบริเวณศีรษะและคอ
(HNC) ทานำ้ามันมะพร้าวในช่องปาก วันละ 4 ครั้ง ก่อนอาหารและก่อนนอน
โดยได้อธิบายว่ากลไกการบรรเทาอาการ Xerostomia จากนำ้ามันมะพร้าว
สาเหตุที่สำาคัญอีกประการหนึ่งที่ทำาให้เกิดภาวะปากแห้งคือผู้ป่วย อาจเกี่ยวข้องกับความสามารถในการเคลือบและสร้าง barrier เพื่อให้
ที่มีโรคทางระบบ ได้แก่ ผู้ป่วยที่มีโรคทางระบบประสาท (depression และ ผิวเยื่อเมือกชุ่มชื้น และให้ข้อสรุปว่ากลุ่มผู้ป่วย HNC ที่มีภาวะปากแห้ง
Parkinson’s disease) รวมทั้งการบาดเจ็บของเส้นประสาทหรือการผ่าตัด ได้รับประโยชน์จากการใช้นำ้ามันมะพร้าวทาในช่องปาก โดยไม่พบปัญหา
ที่ทำาให้เส้นประสาทเสียหายบริเวณศีรษะและคออาจทำาให้ปากแห้งได้เช่น แทรกซ้อนจากการใช้
กัน โรคเมตาบอลิซึม metabolic diseases (bulimia, dehydration,
anemia และ alcohol addiction) โรคทางพันธุกรรม, โรคของต่อมไร้ท่อ
endocrine disorders (hypothyroidism, hyperthyroidism และ เบาหวาน),
inflammatory diseases และโรคข้ออักเสบ (Sjögren’s syndrome,
systemic lupus erythematosus และ rheumatoid arthritis), โรคติดเชื้อ
ไวรัส (HCV และ AIDS) รวมทั้งภาวะจิตเวชต่าง ๆ เป็นต้น สาเหตุของอาการ
ปากแห้งนั้น อาจเกิดจากภาวะของโรคที่มีผลต่อปริมาณหรือคุณสมบัติ
ทางกายภาพและทางเคมีของนำ้าลาย รวมทั้งผลจากการใช้ยาที่ให้การ
รักษา นอกจากนั้นสาเหตุของการเกิดภาวะปากแห้งอีกประการหนึ่งคือ
ภาวะการขาดนำ้า หรือ dehydration ที่มีผลต่อการทำางานของ
ต่อมนำ้าลาย ทำาให้เกิดอาการปากแห้ง โดยสามารถพบในผู้ที่บริโภค

11